کربنات کلسیم یک ماده معدنی بسیار پرکاربرد در صنایع مختلفی از جمله داروسازی، رنگ‌سازی، تولید پلاستیک، مصالح ساختمانی و صنایع غذایی است. البته کاربرد این ماده شیمیایی ارزشمند به همین جا ختم نمی‌شود. در ادامه ضمن معرفی این ماده معدنی به بررسی کاربردهای آن در صنایع مختلف می‌پردازیم.
کربنات کلسیم چیست؟
کلسیم کربنات از ترکیب سه عنصر کلسیم، کربن و اکسیژن تشکیل شده‌است. نقش این ماده شیمیایی در صنایع مختلف به صورت پرکننده است. در واقع این ماده به مواد دیگر اضافه می‌شود تا خواص فیزیکی و شیمیایی آنها را تقویت کند. برخی از قابلیت‌هایی که با افزودن این ماده به مواد دیگر اضافه می‌شود عبارتند از: بالا بردن مقاومت مکانیکی، کم و زیاد کردن غلظت مواد، تغییر در وزن مخصوص، افزایش خاصیت چکش‌خواری و شکل‌پذیری مواد.
کلسیم کربنات عمدتا به صورت پودری و سفید رنگ در بازار در دسترس است و البته بوی خاصی نیز ندارد. برای تجزیه این ماده معدنی باید اقدام به حرارت دادن آن کنید تا کربن دی‌اکسید آن به صورت گاز از آن خارج شود و کلسیم آن نیز رسوب کند.
راه‌های استحصال کربنات کلسیم چیست؟
کربنات کلسیم را هم می‌توان در طبیعت یافت و هم می‌توان به صورت مصنوعی اقدام به تولید آن نمود. در طبیعت عمدتا در پوسته زمین، مرواید، پوسته برخی پرندگان یافت می‌شود. دو ماده معدنی کلسیت و آراگونیت به عنوان منابع معدنی استحصال این کلسیم کربنات از طبیعت به شمار می‌روند. اگر قرار باشد کربنات کلسیم را از آراگونیت استخراج کرد، باید آن را تا دمای بیش از ۸۵ درجه سلسیوس حرارت داد تا کلسیم کربنات در آن ته‌نشین شود. همچنین سنگ آهک دارای گچ، مرمریت و تراورتن نیز منبع مهمی برای استخراج کلسیم کربنات به شمار می‌رود.
یکی از مواد خوراکی که دارای این ماده معدنی است نیز برخی سبزیجات هستند، به ویژه کلم بروکلی به دلیل وجود این ماده معدنی رنگ سبز تیره‌ای نیز دارد.
به صورت مصنوعی نیز کربنات را می‌توان از سنگ مرمر تولید کرد. همچنین با واکنش شیمیایی بین کربن دی‌اکسید و کلسیم هیدورکسید می‌توان آب و کلسیم کربنات به دست آورد.
راه دیگر تولید مصنوعی این ماده معدنی، ترکیب دو ماده شیمیایی اسید بوریک و جوش شیرین است. در اثر ترکیب شیمیایی بین این دو ماده، کلسیم کربنات سفیدرنگ ته‌نشین می‌گردد.
کاربرد کربنات کلسیم در صنایع مختلف
همان طور که ذکر کردیم این ماده معدنی ارزشمند به عنوان ماده اولیه در بسیاری از صنایع برای تولید محصولات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:
کاربرد کربنات کلسیم در صنعت داروسازی
در دمای معمولی کلسیم کربنات در آب حل نمی‌شود. اگر قرار باشد آن را به صورت محلول استفاده کنید باید به آب مقداری کربن دی‌امسید افزوده شود. همچنین برخی اسید‌ها مانند اسید استیک و هیدروکلریک اسید و نیتریک اسید نیز با این ماده شیمیایی واکنش می‌دهند و آن را در خود حل می‌کنند.
دلیل استفاده از کلسیم کربنات در صنعت داروسازی خاصیت آنتی اسیدی آن است. این ماده شیمیایی در درمان برخی بیماری‌های کلیوی بسیار موثر است. دلیل عمده آن نیز جلوگیری از رسوب فسفات در کلیه و روده‌ها است و به این ترتیب می‌تواند از بروز برخی بیماری‌های کلیوی مانند استئوپروزیس و هیپرفسفاتمی جلوگیری به عمل آورد.
محلول کلسیم کربنات خاصیت چسبندگی و جذب سطحی بالایی دارد و می‌تواند بسیاری از مواد مضر موجود در بدن را به خود جذب کند. در درمان بیماری اسهال در مواقع حاد نیز پزشکان از داروهای حاوی کلسیم کربنات استفاده می‌کنند. به این ترتیب در زمان کوتاهی مشکل اسهال در افراد برطرف می‌شود.
کلسیت یکی از گونه‌های کربنات کلسیم موجود در طبیعت است. از طریق ترکیب شیمیایی مختلفی که بین کلسیت و سایر مواد شیمیایی ایجاد می‌کنند، موادی نظیر کلسیم کلرید، کلسیم برمید و کلسیم یدید تولید می‌شود که هر یک کاربردها زیادی در تولید داروهای گوناگون دارند.
به عنوان مثال از کلسیم کلرید داروهایی تولید می‌شود که برای کنترل و بهبود امراضی مانند التهابات پوستی، خارش شدید بدن، تنگی نفس و کهیر بکار می‌روند. همچنین در اثر خون‌ریزی شدید در فرد بیمار می‌توان با تزریق آمپول حاوی کلسیم کلرید به بدن او، باعث منعقد شدن سریع خون او شد و به این ترتیب جلوی از دست دادن مقدار زیادی خون را گرفت.
کاربرد کربنات کلسیم در پنایع تولید پلاستیک
پلیمرهای گوناگونی هستند که از ترکیب کلسیم کربنات به سایر مواد شیمیایی ایجاد می‌شوند که می‌توان به موادی نظیر PVC، پلی‌استایرن و پلی‌پروپیلن اشاره نمود. برای ملموس شدن کاربرد این مواد در زندگی روزمره باید به محصولاتی که از این مواد تولید می‌شوند اشاره کنیم. برخی از این مواد عبارتند از: ظروف یک‌بار مصرف، کابل‌های کف‌پوش، لوله فاضلاب و مخازن تولید ورق فیلم و مستربچ سازی.
نکته مهم در استفاده از کربنات کلسیم در مواد پلاستیکی آن است که این ماده شیمیایی بر خلاف بسیاری از پلاستیک‌ها، کاملا زیست تخریب پذیر است و به طبیعت باز می‌گردد. بنابراین افزایش درصد کلسیم کربنات در مواد پلاستیکی، زمان تجزیه آنها را بسیار کوتاه‌تر می‌کند و این مسئله اهمیت اساسی برای محیط زیست دارد. در عین حال حضور کلسیم کربنات در ظروف و لوله‌های پلاستیک سبب قوام و استحکام آنها می‌شود. هرچه میزان کلسیم کربنات بیشتر باشد، استحکام محصولات تولید نیز بالاتر می‌رود اما شکل‌پذیری آنها کاهش پیدا می‌کند. بنابراین لازم است تا در تولید محصولات مختلف به میزان کلسیم کربنات مورد استفاده دقت نمود.
در طول فرآیند تولید محصولات پلاستیکی همواره این چالش برای تولید کنندگان به وجود می‌آید که مواد اولیه زیادی به بدنه دستگاه‌ها می‌چسبند و پس از مدتی عملکرد دستگاه‌های تولید را با مشکل جدی مواجه می‌سازند. به همین دلیل تولیدکنندگان به فکر راهی برای حل این چالش افتادند. افزودن کلسیم کربنات به خوبی توانست این مشکل را حل کند. لذا سرعت تولید محصولات پلاستیکی به دلیل کاهش چشمگیر چسبندگی آنها افزایش پیدا کرد و همچنین کیفیت محصولات نهایی نیز بالاتر رفت.
محصولات پلاستیک که به روش‌های گوناگون از جمله اکستروژن تولید می‌شوند، پس اتمام تولید نیاز به رنگ دارند. یکی از چالش‌های موجود در صنایه تولید محصولات پلاستیکی این بود که رنگ روی پلاستیک به خوبی باقی نمی‌ماند و اصطلاحا پلاستیک رنگ را پس می‌زند. افزودن کلسیم کربنات به مواد پلاستیکی این مشکل را نیز برطرف نمود و باعث ثبات رنگ روی پلاستیک شد.
تولیدکنندگان عزیز می‌توانند برای اطلاع از قیمت کربنات کلسیم و خرید این محصول با شماره ۰۲۱۵۶۸۰۴۸۰۰ تماس بگیرند و یا به صفحه خرید کربنات کلسیم مراجعه کنند.
