به دلیل اهمیتی که محصولات پلیمری در صنایع مختلف دارند، در تولید این محصولات، جهت افزایش خواص و یک سری ویژگی‌ها، به ترکیبات مواد اولیه آن‌ها، انواع مستربچ یا افزودنی‌ها اضافه می‌شود. یکی از انواع مستربچ افزودنی که بر پایه پلی پروپیلن تهیه می‌شود؛ مستربچ شفاف کننده pp است. این مستربچ برای ایجاد شفافیت یا همان شیشه‌ای کردن محصولات پلیمری مانند انواع ظروف یکبار مصرف به کار می‌رود. در صنایع شیمیایی مستربچ شفاف‌کننده پلی پروپیلن به عنوان مستربچ هسته زا یا شیشه‌ای کننده نیز شناخته می‌شود. در این مقاله به معرفی این مستربچ افزودنی، ویژگی‌ها و کاربرد آن پرداخته خواهد شد.
معرفی مستربچ شفاف کننده pp
هموپلیمر پلی پروپیلن از نوع ایزوتاکتیک بوده که خود یک پلیمر نیمه بلورین است و با اضافه شدن مستربچ pp تا حدود زیادی کریستالی می‌شود. این کریستالی بودن باعث افزایش سختی و نیز بهبود خواص شیمیایی، مکانیکی و فیزیکی در پلیمر می‌شود. بنابراین یکی از روش‌های بهبود خواص و ویژگی‌ها در میزان فرآیند پذیری انواع محصولات پلاستیکی افزودن این مستربچ‌ها و دیگر عوامل هسته زا است. در همه افزودنی‌های پلیمری یک پیام مهم وجود دارد و آن عبارت شامل مصرف کمتر و تأثیرگذاری بیشتر است.
نحوه اثرگذاری مستربچ بر شفافیت محصول پلیمری و هسته زایی
مستربچ شفاف کننده پلی پروپیلنی از طریق بزرگ کردن سلول‌های نوری، میزان نور بیشتری را از ورق‌ها و فیلم‌های پلیمری عبور می‌دهد به طوری که این فرآیند باعث ایجاد شفافیت بیشتر در فیلم‌ها می‌شود. زیرا برای این که یک ظرف شفاف به نظر آید، باید اندازه واحدهای ساختاری آن از طول موج نامرئی کوچک‌تر باشد. در واقع این روش با افزایش سرعت کریستالی شدن و نیز درصد کلی کریستال بودن پلیمر صورت می‌گیرد. با این افزودنی، پلی پروپیلن خیلی آهسته و نرم نرم شروع به بلور شدن می‌کند تا به کریستال‌های بزرگ تبدیل شود. این کریستال‌ها در اطراف ناخالصی‌های موجود در پلیمر تشکیل شده که به این فرآیند هسته زایی گفته می‌شود.
در پلیمرهای بی‌نظم و آمورفی مانند پی وی سی، پلی استایرن، پلی کربنات و … به دلیل این که واحدهای بزرگ بلوری در آن‌ها تشکیل نمی‌شود و سایز پیوندهای زنجیره‌ای در ساختار آن‌ها از طول موج نامرئی کوچک‌تر است؛ نور به راحتی از آن‌ها عبور کرده و شفاف به نظر می‌رساند. پس در این نوع پلیمرها نیازی به استفاده از مستربچ‌های شفاف کننده نیست.
ویژگی‌های مستربچ شفاف کننده پلی پروپیلن
مستربچ pp عموماً برای بهبود خواص فیزیکی و ظاهری در محصولات پلی پروپیلنی استفاده می‌شود. در واقع مستربچ هسته زا دارای ویژگی‌ها و مزایای منحصربه‌فردی در بهبود کیفیت تولید محصول ترموپلاست است. برخی از این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
کاهش مدت زمان دوره‌ای تزریق محصول
از بین رفتن اثر هرگونه کدر بودن و زردی در محصول پلیمری
تشکیل ته رنگ آبی در محصولات با افزودن درصدهای بالاتری از مستربچ
بهتر شدن سفتی و همچنین دمای نرمی محصول
کم شدن میزان تابیدگی و خمیدگی
افزایش خواص سد گری و ایجاد ظاهری زیبا در محصول
ایجاد براقیت در پلاستیک‌های بازیافتی و درجه دوم مانند پلاستیک‌های رنگ مشکی و تیره
باعث هسته زایی و کم شدن تبلور در فیلم‌ها می‌شود.
افزایش پایداری در ابعاد محصول
کاربرد مستربچ شفاف کننده pp
مستربچ pp در صنایع تولیدی محصولات مختلف پلیمری مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین مصارف مستربچ هسته زا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فیلم‌ها و نایلون‌های پلیمری تولید شده با روش اکستروژن
ساخت ورقه‌های پلیمری
تولید انواع ظروف یکبار مصرف
سایر قطعات و محصولات ساخته شده از طریق دستگاه تزریق
مناسب برای محصولات با پایه پلی‌اتیلن
مزایای استفاده از مستربچ شفاف کننده پلی پروپیلن
استفاده از مستربچ شفاف کننده pp در افزایش ناخالصی‌های پلیمری و سرعت کریستال شدن تأثیر مستقیم دارد. با مصرف مستربچ هسته زا، مقدار کریستال‌های ایجاد شده در مقدار حجم مشخص، بیشتر شده و در نهایت سبب کاهش سایز آن‌ها می‌شود. بنابراین می‌توان گفت اندازه کریستال‌های تشکیل شده از طول موج نور مرئی کوچک‌تر است. همین امر باعث عبور راحت‌تر نور مرئی از این کریستال‌ها شده که در نهایت موجب شفافیت آن‌ها می‌شود.
خرید مستربچ شفاف کننده pp
خرید مستربچ pp به منظور استفاده در تولید محصولات پلیمری مختلف انجام می‌شود. در خرید مستربچ شفاف کننده پلی پروپیلن باید این نکته را مدنظر قرار داد که این محصولات در مکان‌هایی که انبار شده‌اند، در معرض رطوبت و گرد و غبار قرار نگرفته باشند. نکته مهم دیگر در مورد دمای نگهداری آن‌ها است که در حدود ۱۰ تا ۳۰ درجه سلسیوس برای محل نگهداری این مستربچ‌ها مناسب است.
قیمت مستربچ شفاف کننده پلی پروپیلن
قیمت مستربچ pp با توجه به عوامل و فاکتورهای مهمی تعیین می‌شود. از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درصد تأثیر مستربچ بر شفافیت و بلورینگی محصول
میزان کیفیت مواد اولیه در ساخت مستربچ هسته زا
نوسانات دلاری و ارزی
میزان تأثیر در بهبود خواص و ویژگی‌های ظاهری
جمع‌بندی
مستربچ شفاف کننده pp یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین افزودنی‌هایی است که در جهت مساعدشدن شرایط فیزیکی، شیمیایی و ظاهری به محصولات پلاستیکی اضافه می‌شود. این شفاف‌کننده با تقویت فاز بلوری در قطعه‌های پلاستیکی باعث ایجاد شفافیت در آن‌ها می‌شود. مستربچ شفاف کننده پلی پروپیلن باعث کوتاه شدن سیکل تزریق محصولات پلاستیکی شده و از این طریق حجم تولید در مدت زمان مشخصی بالا می‌رود. مستربچ هسته زا همچنین شیرینکیج یا آبگرفتگی را کنترل نموده و باعث تقویت خواص مکانیکی در محصول نیز می‌شود. مستربچ‌ها تحت نظر مهندسین شیمی و کارشناسان حوزه آزمایشگاهی در برخی از کارخانجات تولید مواد پلیمری تولید می‌شود.
